Martxoaren 3an ospatzen da Basabizitzaren Mundu Eguna, Nazio Batuen Batzar Nagusiak 2013an aldarrikatutako data, Animalia eta Landare Basatien Espezie Mehatxatuen Nazioarteko Merkataritzari buruzko Hitzarmena (CITES) 1973an sinatu zela gogoratzeko. CITES nazioarteko akordioa da, gobernuen artean adostua, eta bere helburua animalia eta landare basatien aleen nazioarteko merkataritza espezieen biziraupenerako mehatxu bihurtzea ekiditea da. Akordio honek funtsezko papera izan du basabizitzaren merkataritzaren arautzeari eta mundu osoko espezie mehatxatuen babesari dagokionez.
Fauna basatiarekin izandako interakzioei lotutako Osasun-erronka bat gaixotasun emergenteen agerpen-arriskua da, eta horiek mundu mailako epidemiak eragin ditzakete. Historikoki, Ebola, SARS eta COVID-19 bezalako gaixotasunek argi utzi dute espezie basatien merkataritza kontrolatu eta erregulatzeko beharra, arrisku horiek murrizteko.
Iaz, Animalien Osasunaren Mundu Erakundeak (OMSA, lehen OIE izenekoa) eta CITESek akordio historikoa sinatu zuten fauna basatiaren nazioarteko merkataritzari lotutako gaixotasunen agerpen-arriskua murrizteko elkarrekin lan egiteko. Akordio honen helburua biodibertsitatearen kontserbazioaren eta animalien zein gizakien osasunaren arteko lankidetza indartzea da, “One Health” ikuspegian oinarrituta.
Animalien osasunak funtsezko papera du arrisku horiek arintzeko. Fauna basatiaren populazioetan gaixotasunen zaintza epidemiologikoa ezinbestekoa da patogeno emergenteak hautemateko eta haien hedapena ekiditeko. Zentzu horretan, espezie sentikorren jarraipena egiteak eta basanimalien gaixotasunak kontrolatzeak osasun publikoarentzako eta kontserbaziorako funtsezko informazioa eman dezake.
NEIKERen, fauna basatiaren gaixotasunen zaintza eta kontrolera bideratutako hainbat ikerketa-proiektutan parte hartzen dugu, hala nola VIGIA, VEPIFAUS eta INFLUOMA, eta horrela, biodibertsitateari zein animalien eta gizakien osasunari mehatxu egin diezaioketen patogenoen inguruko ezagutza sortzen laguntzen dugu.
Basabizitzaren Mundu Egun honetan, ezinbestekoa da gogoratzea fauna basatiaren babesa ez dela bakarrik kontserbazio kontua, osasun publikoa eta animalien osasuna ere jokoan daude. Zientzian oinarritutako ikuspegi integral batek gaixotasun emergenteen arriskua murrizteko eta naturaren eta gizartearen arteko oreka jasangarria sustatzeko aukera emango digu.
