Gaixotasun prionikoak, hala nola behi eroen gaixotasuna edo animalien dardara, eta Creutzfeldt-Jakob gaixotasuna edo Familia-Insomnio gizakiengan, proteina prioniko zelularra (PrPC) bere forma patogenikoan (PrPSc edo prioi) bihurtze aberrantearen ondorio dira. Hala ere, bihurketa-prozesu honen xehetasun zehatzak oraindik ere ezezagunak dira neurri handi batean, etorkizuneko agerraldiak edo espezieen arteko balizko transmisio-gertaerak iragartzeko dugun gaitasuna mugatuz.
Nazioarteko ikerketa kolaboratibo batean, CIC bioGUNEko ikertzaileek gidatua, non , NEIKEReko Animalien Osasun Sailak, IRTA-CReSAko, IIS Bioarabako eta Coloradoko Estatuko Unibertsitateko ikertzaileek parte hartu dutenak, funtsezko mugarria lortu du gaixotasun prionikoen aurkako borrokan, ehunka prioi infekzioso berri berez sortzea ahalbidetzen duen teknologia iraultzailea garatuz. “Amplificación por Agitación del Malplegamiento de proteínas (PMSA)” izeneko metodo berritzaileak patogeniaren azpi-mekanismoen eta gaixotasun prionikoen hedapena ulermena hobetzen ditu.
Metodo berri horri esker, saiakuntza-hodi batean prioiak modu koherente eta eraginkorrean sor daitezke de novo, eta ugaztun-espezie desberdinen 380 proteina prioniko baino gehiagoren azterketari aplikatu zaio, forma patogenikoa hartzeko joeraren eta egitura-aldakortasunaren araberako sailkapena ahalbideratuz.
Aurrerapen hori hobekuntza nabarmena da aurreko tekniken aldean, aldakortasun handiagoa erakusten baitzuten eta ereduzko espezie batzuen proteinei bakarrik aplikatzen baitzitzaizkien. Argitalpenak, infektibitate prionikoa baldintzatzen duten faktoreei buruzko ideia baliotsuak emateaz gain, metodoak ugaztun espezie ugaritatik prioiak sortzeko duen gaitasuna frogatu zuen. Prioi horiek oso sentikorrak diren animalia-ereduetan inokulatzean, ikertzaileek haien izaera infekziosoa berretsi zuten, in vitro sortutako prioien zinezkotasuna eta gaixotasun-eredu gisa duten erabilgarritasuna baliozkotuz.
Azterlanak tresna baliotsua eskaintzen du etorkizuneko ikerketa eta aplikazio klinikoetarako, proteina prionikoen aldaeren datu-base integral bat sortuz, “PrPdex” izenekoa ( https://prpdex.com/). Datu-base honek proteina horietako bakoitzak prioi infekzioso bihurtzeko duen gaitasuna erakusten du, ezaugarri biofisikoei buruzko informazio zehatzarekin batera. Horrek komunitate zientifikoari lagunduko dio gaixotasun horietara zuzendutako diagnostiko-teknika eta terapia berrien garapena bizkortzen. Beraz, gaixotasun prionikoei eta horiek gizakien eta animalien osasunean duten eraginari buruzko ezagutza berriak desblokeatzeko duen gaitasuna dela eta, ikerketa hau aurrerapauso garrantzitsua da gaixotasun neurodegeneratibo suntsitzaile horien aurkako borrokan.
Ikerlana Nature Communications aldizkari zientifikoan argitaratua izan da eta esteka honen bidez kontsulta daiteke.
