Skip to main content

Animalien Osasuna euskaraz

Urtero, abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzen da, gure hizkuntzaren erabilera sustatzeko hainbat ekimenekin. Sarrera honetan, gure jarduerei eta hizkuntza horrekiko dugun konpromisoari buruzko zerbait kontatu nahi dizuegu.

2015az geroztik, Animalia Osasun sailak astero argitaratzen ditugu gure blogean gure lan-eremuarekin eta ikerketa-ildoekin lotutako jarduerei eta beste gai batzuei buruzko edukiak, gaztelaniaz zein euskaraz. Blog honen berezitasun bat da gaixotasunei buruzko sarrerak daudela, eta horiei buruz idatzi dela lehen aldiz euskaraz. Berri hauek teknikariei, albaitariei, abeltzainei, nekazariei eta prestakuntza jasotzen ari diren ikasleei informatzeko idazten ditugu. Hori indartzen jarraitu nahi dugu, gure harri-koskorra ekarriz, jakin baitakigu gai batzuei buruzko euskarazko eduki gutxi daudela, eta gizartearen zati batek nahiago duela euskaraz mintzatzea eta informatzea.

Euskaraz idazteko dugun dedikazioa itzulpen hutsetik haratago doa; animalien osasunaren arloan hizkuntza sustatzeko eta aberasteko konpromiso sakona da.

NEIKERko Animalia Osasun saila euskarekin bat! Euskaraz harro!

Antibiotikoen Erabilera Zuhurraz Jabetzeko Europako Eguna

Antimikrobianoekiko erresistentzia erronka garrantzitsua da mundu mailako osasun publikoarentzat. Antimikrobianoekiko erresistenteak diren bakterioek eragindako infekzioei lotutako heriotzen kopuruak gora egiten du egunetik egunera, eta horren eragina hain da handia, ezen ondorio sozioekonomiko larriak dituen pandemia isiltzat jotzen baita. Antibiotikoekiko erresistentziak edozein pertsonari eragin diezaioke, edozein unetan, eta denok gara konponbidearen parte. Arazoaz kontzientziatzeko eta horren berri emateko, 2008tik, azaroaren 18an, Antibiotikoen Erabilera Zuhurraz Kontzientziatzeko Europako Eguna ospatzen da, Gaixotasunak Prebentzio eta Kontroleko Europako Zentroak (ECDC) koordinatutako osasun-ekimena, erresistentziei buruzko Munduko Kontzientziazio Astearekin lankidetzan. Hori dela eta, egun hauetan hainbat ekitaldi egiten dira antibiotikoen erabilera desegokiari lotutako arriskuei buruzko kontzientziaziorako eta kontsumo arduratsurako deia egiteko, bai giza osasunean, bai animalien osasunean erresistentzien agerpena eta garapena prebenitzeko. Read More

Bektoreen kontrolaren etorkizuna aztertzen

NEIKER Animalien Osasun Sailren parte hartzea 2023ko azaroaren 7tik 10era Palma Mallorcan ospatutako Eltxoen Kontrolerako Europako Elkartearen Nazioarteko XI. Kongresuan, Europako bektoreen kontrolari buruz ekarpenak egiteko eta ezagutzeko aukera ezinhobea izan zen.

Globalizazioak eta klima-aldaketak gero eta eragin handiagoa dute eltxoen eta beste bektore espezie batzuetan, hala nola flebotomoetan, euli beltzean, kaparretan eta abarretan, eta horiek gero eta eragin handiagoa dute osasun publikoan eta animalien osasunean. Hori dela eta, biltzar honek bektore-populazioak kontrolatzeko irtenbide berritzaileak eta praktika iraunkorretako esperientziak trukatzea sustatzen du. Read More

Irakasleen prestakuntza MIKROKLIMA proiektuaren baitan

Irailaren 29an, irakasleentzako prestakuntza jardunaldian parte hartu genuen, Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV-EHU) Donostiako campusean. 50 bat irakaslek hartu zuten parte Aranzadi Zientzia Elkarteak eta Eusko Jaurlaritzako Berritzegune Nagusiak (Prestakuntzan eta Hezkuntzaren Berrikuntzan laguntzeko zentroa) antolaturiko “Urmaeletako biodibertsitatea ezagutzen” protokoloen aurkezpen ikastaroan, Eskoletako Urmaelen Sarearen eta Kutxa Fundazioak finantzaturiko MIKROKLIMA proiektuaren baitan. Read More

Arriskuen Azterketak Animalien Osasunean duen garrantzia

Arriskuen azterketa (AR) funtsezko tresna da animalien osasuna kudeatzeko eta etxeko animalien nahiz animalia basatien gaixotasunak prebenitzeko. Metodologia honek lau etapa ditu: arriskuaren identifikazioa, arriskuaren ebaluazioa, arriskuaren kudeaketa eta arriskuaren komunikazioa. Lehenengo bi etapetan, animalien osasuna arriskuan jar dezaketen mehatxuen ebaluazio sistematikoa egin behar da, bai eta mehatxu horiei lotutako arriskuen identifikazioa eta kuantifikazioa ere. Ondoren, arrisku horien eraginpean egoteak izan ditzakeen ondorioak zehaztu, eta arrisku horiek arintzeko estrategiak garatzen dira, kontrol- zein prebentzio-neurri eraginkorrak ezartzen laguntzeko, hala nola txertaketa, koarentena edota abeltegi zein eremu kritikoetan biosegurtasun-praktikak ezartzea. Era berean, AR-k erraztu egiten du ebidentzian oinarritutako erabakiak hartzea bai eta baliabideak modu eraginkorrean esleitzea, zaurgarritasun handieneko eremuak identifikatzen laguntzen baitu, esfortzua arlo horietan kontzentratu ahal izateko. Azkenik, prozesuaren fase guztiak gardentasunean oinarritzea funtsezkoa denez, arriskuaren komunikazioak fase guztiak barnebildu behar ditu. Read More

Gure lanak SEM kongresuan aurkeztu ditugu

Ekainaren 25etik 28ra Espainiako Mikrobiologia Elkartearen XXIX. Kongresua (SEM 2023) egin da Burgosko Unibertsitatean. Edizio honetan, eta Atapuercako mendilerroko aztarnategiekiko hurbiltasuna aprobetxatuz, erakundeak bilakaera eta mikroorganismoak aukeratu ditu hari egituratzaile gisa, eta bere lema hau izan da: “ Mikroorganismoak: etengabeko eboluzioan dagoen unibertsoa”.

Aurten, SEM kongresuak 500 mikrobiologo baino gehiago bildu ditu, beraien azken lanak partekatuz. Aurkezpenetan landutako gaien artean, bai  ponentzia formatuan, bai komunikazio labur edo poster formatuan, gaurkotasun osoko gaiak aurkeztu ziren, hala nola Antimikrobianoen aurkako erresistentzia, Mikrobiota eta Osasuna edo Aldaketa globala eta Gaixotasun berriak. Read More

Mikrobiomaren Munduko Eguna: Aurreikuspenak eta aurrerapenak animalien osasunean

Joan den ekainaren 27an Mikrobiomaren Munduko Eguna ospatu zen, mikroorganismoen mundu liluragarri eta anitza eta izaki bizidunen osasunean eta ingurumenean duten paper garrantzitsua nabarmentzeko aukera berezia izanik. Mikrobioma ingurune jakin batean, hala nola ostalari baten gorputzean, lurzoruan edo uretan, bizi diren mikroorganismoen komunitateari (bakterioak, arkeak, protistak, onddoak eta birusak) dagokio. Mikroorganismo horiek sinbiosian daude beren ingurunearekin eta ostalariarekin, modu dinamikoan eta jarraituan elkarreraginez.

DNAren sekuentziazioan izandako aurrerapen teknologikoei esker, mikrobiomaren azterketak hazkunde esponentziala izan du, aurkikuntza eta aplikazio garrantzitsu batzuk agerian utziz. Horren ondorioz, mikrobioma sakonago ezaugarritu da, mikrobio-espezie berriak aurkitu dira eta gene eta funtzio mikrobiano espezifikoak identifikatu dira, ostalariaren osasunean eragin zuzena izan dezaketenak.

Animalien osasunaren arloan, mikrobiomaren ikerketak garrantzi handia du, animalien osasunarekin, ekoizpenarekin eta ongizatearekin harreman estua baitu. Mikroorganismoek funtsezko zeregina betetzen dute hainbat funtzio fisiologiko eta metabolikoetan, besteak beste, elikagaien digestioan, metabolitoen sintesian, sistema immunologikoaren modulazioan eta patogenoen aurkako babesean lagunduz. Read More

NEIKEReko Ikertzaile Gazteen I. Jardunaldia

Joan den ekainaren 9an, NEIKEReko Ikertzaile Gazteen I. Jardunaldia ospatu zen, prestatzen ari diren ikertzaileak, haien mentoreak eta beste ikertzaile batzuk aurrez aurreko ekitaldi batean biltzeko, haien lanak partekatzeko eta ikerketa-ildo guztiak NEIKEReko gainontzeko sailei ezagutarazteko.

NEIKERek, beste askoren artean, ikertzaile gazteak trebatzeko funtzioa du, profesionalki garatu daitezen. Prestakuntza-modalitate desberdinen artean, NEIKERen egonaldiak egin daitezke, unibertsitateekin eta bestelako ikastetxeekin egindako hitzarmenen bidez, gradu amaierako lanen (GAL) eta master amaierako lanen (MAL) practicum-a, eta doktorego tesiak, Estatuko Ikerketa Agentziak, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak eta Ikertalent deialdiak finantzatutakoak, batez ere. Gainera, Ikertalent deialdiaren barruan, graduatuentzat, NEIKERek urtero teknologo beka batzuk eskaintzen ditu, eta, horiei esker, nekazaritza sektorearen arlo zientifiko-teknologiko eta enpresarialera hurbildu eta ezagutu dezakete. Prestakuntza horren bidez, prestakuntza jasotzen ari diren langileei tresnak eman nahi zaizkie espiritu kritikoa sustatu eta ikerketa-lan bat egiteko orduan metodo zientifikoa aplikatzeko. Azkenik, prestakuntzan dauden ikertzaileak beren lanak komunikatzeko gaitasunean trebatzen dira, eta beren lan-ildoen eta emaitzen garrantzia nabarmentzen ikasten dute. Horregatik guztiagatik, jardunaldi hau jarduera garrantzitsua da haien prestakuntzan. Read More

CRISPR-Cas9, XXI. mendeko iraultza genetikoa, eta honen aplikazioa gaixotasunen kontrolean

Edizio genetikoak DNA sekuentziak zelula bizien genoman zuzenean aldatzen edo «editatzen» diren teknika bati egiten dio erreferentzia. 1987an lehen aldiz antzeman zen Escherichia coli bakterioan (Ishino et al., 1986), CRISPR deritzon (ingelesezko «errepikapen palindromiko labur multzokatuak eta erregularki tartekatuak» siglatatik eratorritako hitza) DNAren sekzio errepikatuen multzoa. Mundu osoko ikertzaile ugariren lanetik abiatuta, frogatu zen bakterioek eta arkeobakterioek azido erribonukleikoaren (RNA) molekulak erabiltzen dituztela genoma biralean DNA sekuentziak identifikatzeko, CRISPR-ri lotutako geneek kodetutako proteina batekin edo gehiagorekin batera, DNA zatitzeko. Berez, CRISPR guraize molekularrak dira, eta DNA sekuentzia espezifikoetan jarduteko gaitasuna dute, helize bikoitzaren bi harizpiak ebakiz Cas9 proteinari esker (CRISPR proteina elkartua 9). Bakterioek CRISPR sistema birusen genomatan DNA ebakiak egiteko erabiltzen duten bezala infekzioak saihesteko, CRISPR-Cas9 erabil daiteke RNA “gidari” baten bidez genoma eukariotoen DNAn hausturak egin, eta, hala, geneak editatzeko. Gaur egun, CRISPR-Cas9 teknologia erabil daiteke genoma hainbat modutan manipulatzeko: mutazio genetikoak zuzentzea, patologietan parte hartzen duten DNA sekuentziak ezabatzea, gene terapeutikoak txertatzea eta gene asko aldi berean aktibatu edo desaktibatzeko. CRISPR-Cas9 teknologia erabilterraza da, merkea eta zelula eta organismo mota askotan funtzionatzen duena. Teknologia horrek landare eta animalietan dituen aplikazio ugarien artean, litekeena da CRISPR teknologiaren promesa nagusia gaixotasunak sendatzea izatea. Read More

María Canive Ruízek Syva sariaren 2023. edizioan accesit bat irabazi zuen

Syva sariaren epaimahaiak, Espainian, Mexikon eta Portugalen 2023. urtean egin eta defendatu diren animalien osasun arloko hiru tesi onenak aukeratu ditu. Hau ezohiko den erabakia izan da, hautagaien kalitatea dela eta, azken 26 urteotan eman ohi den sariari beste bi aipamen berezi gehitu baitzaizkio.

Banatutako accesit horietako bat María Canive Ruíz gure lankidearen “Marcadores inmunológicos y genéticos asociados a infecciones causadas por Mycobacterium avium subsp. paratuberculosis (MAP) en ganado bovino” izeneko tesiari egokitu zaio. Paratuberkulosiak mundu mailako abeltzaintza-sektorean dituen ondorio ekonomiko eta sozialek eta zenbait giza gaixotasunekin, hala nola Crohn-en gaixotasunarekin duen loturak, gaixotasun honek duen garrantzia eta hau kontrolatzeko estrategia eraginkorrak bilatzeko duen beharra azpimarratzen du. Read More