NEIKERreko Animalia Osasun saileko taldeak paratuberkulosiarekiko erresistentzia genetikoari buruzko ikerketa-lerro bat hasi zuen duela urte batzuk, EHUko Genetika Sailarekin lankidetzan. Egindako lehen azterketen arabera, nukleotidoaren sekuentzia bakarreko 24 markatzaile genetiko edo polimorfismo identifikatu ziren, bi urteko epean, Euskadiko hiltegietara bidalitako 1.000 behi frisiarretan. 2014tik CONAFEren bidez EuroG10K txiparen Espainiako bertsioarekin eta ondoren EuroGMDrekin aztertzen diren behi guztiak paratuberkulosiarekiko sentikortasuna/erresistentzia markatzaile horietarako genotipatu egiten dira. Ondoren, markatzaile genetiko horietako bosten konbinazio jakin batzuek, lau gene hautagaietan, genotipatutako animaliak infekzioak aurrera egiteko hiru arrisku-taldetan sailkatzea ahalbidetuko lukete: aurrerabide nabarmenetan edo infekzio-forma larriagoetan, aurrerabidea ezkutuko formetan, eta arrisku txikiko taldeetan. Berriki egindako azterlanean, CONAFE eta SERIDAko Animalien Osasun Sailarekin lankidetzan, balioetsi egin dugu markatzaile horien erabilgarritasun praktikoa, infekzioak forma nabarmen edo larriagoetara aurrera egiteko arrisku genetikoa duten animaliak identifikatzeko. Baliozkotzea paratuberkulosi-klinika zuen Asturiasko ustiategi bateko 100 frisiar behietan egin da. Horretarako, gorozkien laginak jaso ziren PCRaren bidez Mycobacterium avium paratuberculosis (Map) detektatzeko eta odol-laginak Map antigorputzak detektatzeko. Lortutako emaitzek erakutsi dute infekzio-modu larriagoak garatzeko arrisku genetiko gisa sailkatutako animaliek ELISA eta PCR emaitza positiboen maiztasun estatistikoki altuagoak zituztela gainerakoek baino.
Bestalde, 2016an eta 2017an Espainian genotipatutako 15656 behiren genotipoak kontuan hartuta, aurrez deskribatutako arrisku-taldeetan sailkatu ditugu animalia horiek eta ikusi dugu nabarmenetan edo infekzio-forma larriagoetan aurrera egiteko arriskua zuten animaliak potentzial genetiko altuagoekin lotzen zirela. Harreman antagonista horren arrazoia behi oso emankor batek estres metaboliko handiagoa jasaten duela izan liteke eta horrek immunoezabatzea eta paratuberkulosia bezalako gaixotasuna izateko duen suszeptibilitatea handitzea eragingo luke. Esnearen ekoizpenarekin lotura handia duten beste ezaugarri batzuetarako ere gertatzen da hori. Adibidez, zaila da esnea ekoizteko potentzial handia eta potentzial genetiko handia duten behiak aurkitzea, zelula somatikoak zenbatzeko, egun irekietarako edo ugalkortasunerako ere. Animaliak hautatzerakoan, gaur egun, hautaketa-indizeetan sartzen diren ezaugarri guztien eta paratuberkulosiarekiko suszeptibilitatearen artean oreka bilatu beharko da. Produktibitatea hobetzeko, onena litzateke, ekoizpen eta osasun-karaktereetarako behi onenen txahalak hazkuntza gisa uztea, baina bizi iraupen luzea kontuan hartuta ere. Horrela, animalia gutxiago birjarri beharko lirateke eta horrek aukera emango luke behi ugaltzaileekin zorrotzagoak izaten.
Teknologia genomiko berriak erabiliz paratuberkulosiarekin lotutako markatzaile genetiko berrien fidagarritasuna handitzeak eta animalien genotipamenduak genoma osoaren mailan ematen duen informazioa hobetzeak, etorkizun hurbilean, paratuberkulosiarekiko erresistentzia genetikoa, hautespen genetikoen indizeetan txertatze- aukera emango luke.
Xehetasun gehiago ezagutu nahi izanez gero, ikerketa honen emaitzak Heliyon zientzia-aldizkarian argitaratu dira: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e04254
Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak finantzatutako proiektua ““Soluciones innovadoras e integradas para el control de la paratuberculosis bovina basadas en genómica y transcriptómica” (RTI2018-094192-R-C21).
